تأثیر رژیم غذائی و مصرف‌زدگی بر آب

رژیم غذائی و یا روش استفاده و میزان بهره‌برداری از انواع محصولات کشاورزی و دامی، کالاها و لوازم زندگی بر میزان آب مصرفی بسیار مؤثر است. مصرف زیاد و یا اسراف در هر محصولی، تباه کردن آب مجازی است. به عنوان مثال آب مجازی تلف شده مرتبط با گندم و نان در ایران رقم حیرت آور حدود 10 میلیارد متر مکعب است که این میزان آب، یک هشتم کل آب اختصاص یافته به بخش کشاورزی ایران است! از سوی دیگر می‌دانید که محصول استراتژیک ایران گندم است؛ سرانه مصرف گندم در جهان کمتر از  90 و در ایران حدود 200 کیلوگرم است! در ایران برای تولید هر کیلو گندم بیش از 2900 لیتر آب مصرف می‌شود در حالی که که متوسط جهانی آن حدود 1300 لیتر است. آمار فائو نشان می‌دهد، علیرغم اینکه جمعیت ایران تنها یک درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، دو و نیم درصد از کل گندم جهان را مصرف می‌کنند. هر چند به دلیل تفاوت‌های فرهنگی و اقتصادی، میزان استفاده از گندم در کشورهای جهان متفاوت است، اما آمار بالای مصرف گندم در ایران به خاطر ضایعات بسیار زیاد این نعمت الهی است. ضایعاتی که در خود گندم حدود 25 درصد و در نان حدود 35 درصد اعلام شده و این یعنی تباه کردن آب و زمین. با عنایت به اینکه عموم مردم ایران مُسرف بوده و در خیلی از مصارف، رکورددار جهان می‌باشند، با عنایت به آب مجازی، می‌توان ایرانیان را جزء پر مصرف‌ترین مردم جهان در استفاده از آب رده‌بندی کرد. رژیم غذائی نیز تأثیر قابل توجهی بر مصرف آب مجازی دارد، به عنوان نمونه آب مجازی یک کیلو‌گرم گوشت گاو حدوداً 60 برابر آب مجازی یک کیلوگرم سیب‌زمینی و یا 80 برابر آب مجازی یک کیلوگرم گوجه فرنگی می‌باشد. در مقایسه کالری‌ها‌، گوشت گاو 18 برابر بیشتر از سیب‌زمینی برای ایجاد یک کالری انرژی، آب مصرف می‌کند. بنابراین اگر در رژیم غذائی انسان‌ها، محصولات کشاورزی جایگزین گوشت شده یا حتی مقدار گوشت مصرفی کمتر شود یا به طور کلی تغییرات اساسی در نحوه استفاده از مواد غذائی صورت پذیرد، به طور قطع و یقین صرفه‌جوئی قابل ملاحظه‌ای در آب به وجود خواهد آمد.

---

[1] - اعداد و ارقام این بخش برگرفته از کتاب مقدمه‌ای بر آب مجازی/احسانی، خالی و برقی/کمیته آبیاری و زهکشی ایران/1387

ر